Triomfboog en Sint-Gertrudiskapel Gaasbeek

Triomfboog

Aan het einde van de 18de eeuw kwam het domein in handen van Paul Arconati Visconti, een bloedverwant van de familie Scockaert, die in 1797 en 1800 gedurende korte periodes burgemeester van Brussel was. Naar verluidt liet hij verspreid over het gehele park verschillende ‘fabriekjes’ of follies bouwen, die door Alexander Cavalié Mercer, een Britse legerkapitein op doortocht naar Waterloo, niet erg hoog werden aangeslagen en waarvan volgens Wauters rond 1850 alleen de maquettes overbleven. De enige folly die de tand des tijds doorstaan heeft, is de neoclassicistische, bakstenen triomfboog met Corinthische pilasters, die ter ere van Napoleon tussen 1805 en 1810 aan de Postweg werd gebouwd naar ontwerp van de beeldhouwer François-Joseph Janssens (1744-1816), die ook diverse witmarmeren tuinbeelden vervaardigde.

Vanuit een houten uitkijktoren in de terrastuin werd een nieuwe zichtas over de Sint-Geertruivijver naar deze triomfboog gecreëerd. Van daaruit zou een weg naar Brussel vertrekken en op het kruispunt van deze nieuwe weg met de steenweg Brussel-Bergen(-Parijs) zou een tweede triomfboog worden opgericht bekroond met een levensgroot standbeeld van Napoleon. Paul Arconati Visconti – een excentrieke zonderling, fervent ‘Bonapartist’ die na een reis naar Turkije ook ‘oriëntaals’ gedrag tentoonspreidde (met tulbanden, kaftans en kromzwaarden), maar niet onbekend met de ‘Gothic Revival’ in Engeland – had daarbij iets voor ogen wat op een middeleeuwse stadspoort leek: een gotisch baldakijn met ribgewelven, gekoppeld aan een gekanteelde toren.

Die tweede ‘arc de triomphe’ werd nooit gebouwd, maar de monumentale, bakstenen, door zware gekanteelde hoektorens geflankeerde schuur aan de oostrand van het domein kan – samen met het portiershuis van het kasteel van Moregem bij Oudenaarde – beschouwd worden als één van de vroegste neomiddeleeuwse of neogotische bouwwerken in België. De kantelen op de torens aan weerszijden van de toegangspoort van het kasteel waren wellicht al aanwezig. (bron: Onroerend Erfgoed)

Sint-Gertrudiskapel

Het Kasteel van Gaasbeek ligt in een park uit de zeventiende eeuw, met zowel indrukwekkende dreven als kleine wandelpaden.
In het dal, bij de vijvers, ligt de Sint-Gertrudiskapel. De barokke kapel werd in 1625 gebouwd door Renaat van Renesse als verruimd bedevaartsoord tegen koortsaandoeningen. Aan de voet ervan ligt een bron die de kasteelvijvers voedt.
Het grote roosvenster boven het inkomportaal zal vervangen worden door een nieuw glasraam. Het ontwerp werd toevertrouwd aan de Antwerpse schilder Ben Sledsens die intussen internationaal gewaardeerd wordt voor zijn kleurrijke werk, waarin speelsheid en ogenschijnlijke naïviteit gecounterd worden door vervreemding en soms donkere romantiek. De restauratie van de kapel en de bron wordt dit najaar voltooid.